Kalendarz księżycowy ogrodnika i sadownika na grudzień 2020 roku

Szczegółowy kalendarz ogrodnika i sadownika na pierwszy miesiąc zimy
Grudzień jest ostatnim miesiącem roku, dlatego w ogrodzie trzeba skończyć przygotowania do zimy, które nie zostały zakończone w listopadzie. W pierwszym miesiącu zimy większość ogrodników już dawno wyprowadziła się ze swoich działek i przeniosła do ciepłych mieszkań, ale są też sadowniki, którzy mieszkają w pobliżu działek przez cały rok, opiekując się swoim ogrodem. Chociaż wszystkim właścicielom ogrodów warzywnych warto odwiedzać swoje działki od czasu do czasu, w tym przy każdej pogodzie.
Zachęcamy do zapoznania się z kalendarzem księżycowym ogrodnika i sadownika na grudzień 2020 roku, który stanie się twoim nieodzownym pomocnikiem i podpowie najkorzystniejsze dni miesiąca do pracy w ogrodzie i sadzie.
Kalendarz księżycowy ogrodnika i sadownika na grudzień 2020 roku według dni miesiąca:
Przeczytaj także

1 grudnia. Pomyślny dzień na siew i sadzenie melonów, pnączy, a także roślin, które mają wąsy (truskawka, fasola i groszek). Zaleca się również sadzenie i siew roślin ampelicznych i ozdobnych o zwisających lub pełzających łodygach. Możesz spulchnić glebę bez jej podlewania, okopywać, przerzedzać sadzonki, odchwaszczać, opryskiwać rośliny przed szkodnikami i chorobami, przycinać wąsy truskawek, usuwać pędy, szczypać i szczepić. Możesz także zbierać owoce i korzenie do długoterminowego przechowywania, w tym ziemniaki i zboża, zbierać kwiaty i zioła lecznicze, wykopać cebulki i bulwy, cięć kwiaty, kosić trawniki, aby spowolnić wzrost darni. W tym dniu nie zaleca się sadzenia i przesadzania roślin zielnych.
2 grudnia. W tym czasie korzenie są bardziej kruche i wrażliwe w porównaniu z łodygą rośliny, więc ich uszkodzenie może niekorzystnie wpłynąć na roślinę. Na parapecie możesz siać szpinak, szczaw, sałatę i rzodkiewkę. W ciemnym pomieszczeniu zaleca się destylacja cykorii sałatowej. Możesz szczepić rośliny i przygotować dla nich nawóz ekologiczny. Pomyślny dzień na sadzenie bulw. Możesz zbierać sadzonki do szczepienia zimowego i wiosennego, zbierać liście roślin leczniczych, moczyć nasiona, konserwować, marynować kapustę. Nie zaleca się opryskiwania roślin pestycydami, siać, sadzić i przesadzać rośliny zielne, drzewiaste, bulwiaste, pnące i ampeliczne.
3 grudnia. Korzystny czas na przesadzanie roślin domowych i siew warzyw do uprawy w szklarni zimowej. Większość roślin, w tym jednorocznych, możesz siać, sadzić i przesadzać w celu uzyskania wysokich plonów, ale nie do przechowywania lub nasion. Można również namoczyć nasiona, siać i sadzić rośliny ozdobne liściaste, spulchniać glebę, podlewać, stosować nawozy mineralne i organiczne, zakładać pryzmę kompostową, zbierać liście roślin leczniczych, usuwać blaty w celu długotrwałego przechowywania. Nie zaleca się stosowania pestycydów, usuwania korzeni i bulw, ponieważ będą one zbyt wodniste i nabiorą nieprzyjemnego zapachu i smaku, wyjmowania z beczki kapusty, dlatego że wzrasta ryzyko powstania bakterii.
4 grudnia. W tym dniu zachęcamy do siewu zieleni do uprawy na parapecie. W regionach o ciepłym klimacie można sadzić drzewa owocowe: gruszę, jarzębinę, jabłko, wiśnię, a także krzewy owocowe, takie jak maliny, kalina, porzeczka. Oprócz tego możesz siać i sadzić rośliny jednoroczne, ale nie do przechowywania lub nasion. Możesz przygotować sadzonki do szczepienia zimowego i wiosennego, moczyć nasiona do dalszego siewu, zbierać liście roślin leczniczych, przycinać pędy w celu stymulowania ich wzrostu, spulchniać glebę i nawozić. Dzisiaj nie warto opryskiwać rośliny pestycydami.
5 grudnia. Sprzyjający dzień na sadzenie drzew i krzewów ozdobnych, z których nie zamierzasz zbierać owoce, a także przesadzanie roślin o mocnym systemie korzeniowym. Wszystkie plony możesz schować w celu ich długoterminowego przechowywania, wykopać cebulki i bulwy, opryskiwać rośliny przeciw chorobom i szkodnikom. Podczas siewu i zbierania słonecznika, jego nasiona nie pleśnieją, więc uzyskuje się olej wysokiej jakości. Jeśli chodzi o rośliny domowe, to warto posadzić amarantusa ogonia stego, aphelandrę wystającą, gardenię jaśminową, kalceolarię hybrydową, kamelię, mimozę nieśmiałą. Nie zaleca się podlewania, nawożenia oraz wyjmowania kapusty z beczki, ponieważ jest ryzyko, że ona wyschnie.
6 grudnia. Dzisiaj nie należy siać i sadzić, ale nie dotyczy to sadzenia skorzonery. Jeśli chodzi o zioła, to możesz siać musztardowiec japoński, tymianek i melisę. Jeżeli jest ładna pogoda, to możesz sadzić wiśnię, leszczynę, śliwkę, agrest. W domu możesz zająć się sadzeniem kalceolarii i kamelii. W tym dniu można kopać i spulchniać glebę, przerzedzać sadzonki, usuwać chwasty, przycinać krzewy i drzewa oraz wąsy truskawki, opryskiwać działki przed patogenami i szkodnikami roślin. Nie warto dzisiaj podlewać, nawozić i szczypać rośliny.
7 grudnia. Korzystny dzień na siew i sadzenie roślin jednorocznych i warzyw, które nie są przeznaczone do wysokich plonów i nasion. Możesz również posadzić rośliny pnące i pełzające, truskawkę. Rośliny cięte szybko odzyskają zdrowie po otrzymanych ranach. Możesz dzielić i przesadzać rośliny wieloletnie, rozmnażać ich przez odkłady, przycinać, stosować nawozy mineralne i organiczne, zbierać korzenie roślin leczniczych, schować wszystkie rośliny do przechowywania długoterminowego, włącznie z wykopaniem ziemniaków. Nie zaleca się moczenia nasion i wyjmowania kapusty z beczki.
8 grudnia. Jeżeli dzisiaj jest ładna pogoda, to możesz sadzić małe drzewa i krzewy ozdobne. W mieszkaniu i gruncie chronionym dopuszczalne jest sadzenie pnączy. Można podzielić i posadzić rośliny wieloletnie, rozmnażać ich przez odkłady, podlewać, przeprowadzać cięcie sanitarne, usuwać wąsy truskawek, przycinać pędy, usuwać chwasty, opryskiwać rośliny insekcydami i pestycydami. Nie warto moczyć nasiona, a podczas podlewania należy oszczędnie używać wody.
9 grudnia. W tym dniu korzystne jest wykonanie szczepień zimowych na wcześniej przygotowanych podkładkach, przycinanie pędów, stosowanie nawozów mineralnych, okopywanie sadzonek i zbieranie wyhodowanych produktów do przyszłego wykorzystania. Możesz również posadzić w szklarni, ogrodzie warzywnym lub na parapecie cebulę, buraki, pietruszkę, seler, siać warzywa, oprócz bulw. Posadzone rośliny wieloletne wytworzą wiele pędów, będą kwitły obficie i długo. Możesz również wysiewać kwiaty, okres wegetacji których jest wyjątkowo długi. Oprócz tego można zająć się przesadzaniem roślin domowych. Nie zaleca się wykonywania czynności, które mogą uszkodzić korzenie, przesadzania, szczepienia.
10 grudnia. Pomyślny dzień na sadzenie wszystkich roślin bulwiastych, krzewów i róż. Można także siać, sadzić do długotrwałego przechowywania oraz na nasiona, przesadzać rośliny łodygowe, takich jak kalarepa, okopowe i bulwiaste, w tym ziemniaki, zboża, rośliny strączkowe oraz inne warzywa, owoce i jagody. Ponadto będą skuteczne siew i sadzenie roślin ozdobnych i pnących, ziół i roślin leczniczych. Możesz ukorzeniać sadzonki, podlewać, nawozić, spulchniać glebę, przycinać, przeprowadzać cięcie odmładzające i kształtujące korony drzew, schować bulwy do długotrwałego przechowywania, zbierać rośliny lecznicze, przycinać kwiaty w celu lepszego przechowywania podczas transportu. Nie zaleca się szczypania i opryskiwania roślin.
11 grudnia. W szklarni i na parapecie możesz posadzić rzeżuchę, musztardę, szpinak. Możesz również wysiewać szybko rosnących roślin. Pomyślny dzień na sadzenie roślin okopowych, cebulowych oraz wieloletnich. Zaleca się stosowanie nawozów organicznych i podlewanie umiarkowane. Możesz przygotować sadzonki do szczepienia, przerzedzać ich, usuwać chwasty, przycinać wąsy truskawek. Nie warto dzisiaj ciąć rośliny, a także rozmnażać ich przez podział korzeni i bulw.
12 grudnia. Dobry dzień na siew i sadzenie ziół, kwiatów, roślin leczniczych, zwłaszcza tych, które mają ciernie, kolce, ostre liście i owoce, a także roślin pnących, pełzających i zbóż. Możesz moczyć nasiona, spulchniać glebę, opryskiwać rośliny przeciw szkodnikom i chorobom, podlewać, stosować nawozy organiczne i mineralne, kosić trawniki (trawa będzie wolno rosnąć), zakładać pryzmę kompostową, schować blaty do długotrwałego przechowywania, zbierać liście roślin leczniczych i wyhodowane produkty w celu ich przyszłego wykorzystania. Nie warto dzisiaj przesadzać oraz rozmnażać rośliny cebulowe i bulwiaste, ponieważ możliwe jest gnicie systemu korzeniowego.
13 grudnia. W tym dniu zaleca się stworzenie dodatkowej pokrywy śnieżnej na otwartym terenie na obszarach z uprawami, w ogrzewanych pomieszczeniach, jeśli jest tam sztuczne oświetlenie, można siać i sadzić dowolne warzywa i zioła. Dobry czas na sadzenie roślin bulwiastych. Rośliny uprawiane w szklarniach można podlewać, nawozić i odchwaszczać. Możesz szczepić, przycinać pędy, aby spowolnić ich wzrost, ukorzeniać i przesadzać rośliny doniczkowe, konserwować żywność i produkować wino. Powstrzymaj się od przycinania i stosowania pestycydów.
14 grudnia. Nów. W nowiu wszystkie rośliny stają się wyjątkowo wrażliwe, dlatego nie warto ich niepokoić. W tym przypadku cała witalność i energia roślin koncentruje się w korzeniach i u podstawy łodygi. Tego dnia podlej rośliny i lekko poluzuj glebę wokół nich, niezbyt blisko korzeni. Pozostałe zabiegi pielęgnacyjne muszą być wykonane w innym terminie.
15 grudnia. Dzisiaj należy zacząć przygotowywać nasiona do siewu: namoczyć je w roztworze stymulującym wzrost lub odłożyć do pęcznienia, zawinięte w wilgotną szmatkę. Można wysiewać i sadzić rośliny warzywne, zielne i zbożowe na nasiona i do długotrwałego przechowywania, a także przesadzać rośliny z osłabionym systemem korzeniowym. Jeśli chodzi o zioła, to można siać chrzan, szpinak i szczaw. Ponadto możliwe jest opryskiwanie nasadzeń przed patogenami i szkodnikami, stosowanie nawozów mineralnych, szczepienie, przygotowanie sadzonek roślin do ukorzeniania, podlewanie i spulchnianie gleby, rozrzedzenie i okopywanie sadzonek, usuwanie chwastów. W tym dniu należy zachować ostrożność podczas pracy z korzeniami roślin. Nie zaleca się usuwania i skracania pędów drzew i krzewów, a także szczepienia metodą pączkowania.
16 grudnia. W szklarni i na parapecie w tym dniu zaleca się sadzenie cebuli, pietruszki i korzeni selera. Dzień również sprzyja wysiewu bylin. Można opryskiwać rośliny przeciw chorobom i szkodnikom, stosować nawozy mineralne, szczypać, przycinać drzewa i krzewy w ciepłe dni, zbierać sadzonki do szczepienia, zbierać rośliny lecznicze, wykonywać prace domowe (konserwowanie, marynowanie kapusty). W tym dniu nie zaleca się wykonania pracy związanej z korzeniami roślin.
17 grudnia. Korzystny dzień, aby poświęcić czas na uprawę roli: oranie, kopanie oraz spulchnianie wierzchniej warstwy ziemi. Możesz odchwaszczać działkę, przerzedzać sadzonki i okopywać je. Wysiewać i sadzić zioła, melony i uprawy owocowe, warzywa liściaste oraz inne uprawy możesz wyłącznie w celu eksperymentalnym, czyli otrzymaniu nowych odmian. Możesz również przycinać niepotrzrebne wąsy truskawek, usuwać pasierby, szczypać wierzchołki, aby przyśpieszyć wzrost pędów, opryskiwać rośliny przeciw chorobom i szkodnikom, ukorzeniać sadzonki, szczepić. Dzisiaj nie zaleca się siewu i sadzenia dowolnych roślin, oprócz eksperymentalnych (zwłaszcza na nasiona). Do celów użytkowych można posadzić cebulę i byliny cebulowe. Nie należy podlewać i nawozić roślin, przycinać i przeprowadzać okulizację.
18 grudnia. Niekorzystny dzień na siew, sadzenie i przesadzanie wszystkich upraw (zwłaszcza na nasiona), oprócz roślin eksperymentalnych. Możesz kształtować korony drzew, przycinać wąsy truskawek, usuwać niepotrzebne pędy i kwiaty, chore rośliny, szczypać, szczepić, opryskiwać przeciw chorobom i szkodnikom, zbierać nasiona i bulwy, schować plony w celu długoterminowego przechowywania, w tym wykopać ziemniaki, zbierać zboża, kwiaty, owoce i nasiona roślin leczniczych. Nie warto podlewać rośliny, ponieważ ta czynność może doprowadzić do chorób korzeni. Nie należy również stosować nawozy.
19 grudnia. Można wykonywać szczepienie roślin, a także zwalczać szkodniki, choroby i gryzonie. W tym dniu zaleca się przeprowadzenie prac zimowych w celu zatrzymania i ponownego rozprowadzenia śniegu, usunięcia go ze szklarni i załadowanych gałęzi. W szklarni i na parapecie można podlewać rośliny, sadzić cebulę, siać pietruszkę, seler i mikrozieleń (kiełki witamin wzbogacają dietę i wzmacniają odporność). Można również zadbać o grządki (spulchnianie gleby, odchwaszczanie, okopywanie i hilling sadzonek), szczepić i szczypać wierzchołki pędów, usuwać chwasty, niepotrzebne wąsy truskawek, chore pędy, ukorzeniać zebrane sadzonki. Ten dzień nie sprzyja siewowi i sadzeniu roślin kwitnących. Poza tym nie warto przycinać rośliny.
20 grudnia. Korzystny dzień na siew i sadzenie dowolnych roślin: owocowych, warzyw, zbóż, ziół, bylin oraz roślin leczniczych. W domu zaleca się sadzenie roślin w akwarium (nurzaniec śrubowy). Możesz przeprowadzić umiarkowane podlewanie nasadzeń, a następnie usunąć chwasty i spulchnić wierzchnią warstwę gleby wokół roślin. Możesz również stosować nawozy mineralne do strefy korzeni, szczepić, przygotować sadzonki roślin do ukorzenienia, szczypać końcówki pędów roślin, aby przyśpieszyć ich wzrost, założyć pryzmę kompostową. W tym dniu nie zaleca się opryskiwanie roślin pestycydami, cięcie drzew owocowych. Podczas podlewania ważne jest, aby nie nadmiernie zwilżać glebę, a podczas nawożenia nie spalić korzeni roślin zbyt stężonym roztworem.
21 grudnia. Dogodny dzień do siewu, sadzenia i przesadzania wszelkich roślin, zwłaszcza warzyw, dyni i psiankowatych. W tym dniu zaleca się również sadzenie sadzonek, sadzenie ziemniaków lub bylin. Można przeprowadzić nawożenie, zwłaszcza mineralne i organiczne w małych dawkach. Jednak nie zaleca się zalewania i przekarmienia roślin, ponieważ może to prowadzić do rozwoju chorób grzybiczych i zgnilizny. Ponadto można wykonać szczepienie i pączkowanie, zbierać sadzonki do szczepienia, sadzonki korzeniowe, przycinać drzewa i krzewy, szczypać, kosić trawę, zbierać liście roślin leczniczych, układać kompost. W tym dniu nie zaleca się traktowania roślin przeciw szkodnikom i chorobom, a także cięcia.
22 grudnia. W tym dniu zaleca się siać zieleń do uprawy w domu lub w szklarni zimowej. Możesz zająć się w orką, spulchnianiem, hillingiem, wymianą gleby w doniczkach, przerzedzeniem pędów, pieleniem, przycinaniem sanitarnym, przycinaniem wąsów truskawek, usuwaniem pędów, szczypaniem, zwalczaniem szkodników i chorób, zbieraniem nasion, w tym roślin korzeniowych i leczniczych, zbiorem dla długotrwałe przechowywanie wszystkich upraw, cięciem kwiatów (lepiej się przechowują podczas transportu i nie blakną w bukiecie przez długi czas), zbieraniem roślin leczniczych na susz. Nie zaleca się siewu i sadzenia roślin o okresie wegetacji dłuższym niż 35 dni do przechowywania i nasion. W tym dniu nie należy również podlewać, ponieważ rośliny nie wchłaniają wody.
23 grudnia. Drzewa posadzone lub przesadzone w tym dniu będą zachwycać bogatym plonem przez długie lata. Jednocześnie nie zaleca się przycinania drzew, ponieważ może to negatywnie wpłynąć na ich zdrowie. Dogodny czas na zbiory do dalszego długoterminowego przechowywania. Możesz także zbierać owoce nadziemne i warzywa gotowe do spożycia. W tym dniu zaleca się sadzenie, siew, podlewanie, szczepienie, zbieranie sadzonek. Ponadto można spulchnić glebę, ściółkować i przesadzać rośliny, zwłaszcza te, które są sadzone na balkonach lub tarasach zewnętrznych. Nie warto nawozić dzisiaj rośliny, ponieważ składniki odżywcze będą wchłaniane wolniej i nie w całości.
24 grudnia. Dzisiaj warto postarać się zabezpieczyć drzewa przeciw gryzoni oraz oparzeń słonecznych, zwalczać patogeny, przeprowadzić cięcie sanitarne wąsów truskawki, usuwać chwasty. Możesz zadbać o glebę w szklarni (usunąć chwasty, spulchnić wierzchnią warstwę ziemi wokół roślin, rozrzedzić i okopać sadzonki), zbierać nasiona, w tym roślin okopowych i leczniczych, zbierać rośliny lecznicze na susz, przycinać kwiaty (będą one doskonale się przechowywać podczas transportu i nie więdną długi czas w bukietach), stosować suche nawozy mineralne. Korzystny dzień na siew zieleni w domu lub w szklarni zimowej, a także zwalczanie szkodników roślin domowych. Nie zaleca się siewu i sadzenia roślin, które mają okres wegetacji więcej niż 35 dni do przechowywania i na nasiona. Nie warto dzisiaj również podlewać rośliny, ponieważ one źle wchłaniają wodę.
25 grudnia. Korzystny dzień na siew i sadzenie roślin w celu ich przechowywania, ale nie na nasiona, wszystkich roślin, które wolniej rosną: drzew, krzewów, bylin. Zwłaszcza, jeżeli te rośliny muszą być mocne, krępe i sprężyste, aby mogły przezimować z sukcesem. Ponadto zaleca się podlewanie i spulchnienie gleby, oprócz strefy korzeni, aby ich nie uszkodzić. Możesz również kosić trawniki, przycinać pędy, aby przyśpieszyć ich wzrost, szczepić, szczypać, przygotować korzenie roślin leczniczych, stosować nawozy, stosować kompost, usuwać chwasty, przycinać kwiaty, wykopywać cebule, zbierać plony w celu przechowywania długoterminowego. Nie warto dzisiaj przesadzać rośliny do gruntu na miejsce stałe.
26 grudnia. Możesz posadzić rośliny, które tworzą żywopłoty. Warto też przeprowadzić sadzenie i przesadzanie bylin cebulowych. Ogólnie dobry czas na odchwaszczanie i zwalczanie szkodników. Możliwa jest uprawa na parapecie cebuli batun i szczypiorka. Warto wysiewać nasiona wczesnych odmian wszystkich rodzajów kapusty i sałaty. Korzystny dzień na uprawę roli, cięcie, rozmnażanie, ukorzenianie truskawkowych i innych wąsów, szczypanie, przerzedzanie sadzonek, zbieranie nasion, przycinanie pędów, szczepienie i okopywanie. Nie należy dzisiaj spulchniać glebę w strefie korzeni. Nie zaleca się również przycinania drzew owocowych, ponieważ rośliny nie przeżyją otrzymanych ran i umrą.
27 grudnia. Pomyślny dzień na uprawę zieleni w szklarni i na parapecie, na przykład pietruszkę korzeniową, seler, rabarbar, buraki, boćwinę, cebulę. Także zaleca się siew roślin ampelicznych i pnących. Możesz spulchnić glebę bez podlewania, przerzedzać sadzonki, opryskiwać rośliny przeciw szkodnikom i chorobom, wykopywać bulwy i cebule, przycinać kwiaty, przygotować nasiona do stratyfikacji i sadzonki do szczepienia, przygotować żywność (konserwowanie,solenie, marynowanie kapusty). Dzisiaj nie zaleca się zbierania, sadzenia i przesadzania ziół.
28 grudnia. Dzień sprzyjający rozwojowi roślin pnących, pełzających i wiszących, dzięki czemu można siać i sadzić rośliny strączkowe, ampeliczne, okrywowe i winorośl. Należy spulchnić strefę korzeniową roślin, jeżeli podłoże jest suche. Pielenie, przerzedzenie i hilling sadzonek należy również przeprowadzić bez wstępnego podlewania. Podlewanie odbywa się jako oddzielna procedura. W razie potrzeby możesz przesadzić rośliny. W domu można sadzić lub przesadzać tradescantię wiszącą, daktylowiec kanaryjski lub palmę areka. W tym dniu nie należy ciąć, szczypać, rośliny, a także ich szczepić.
29 grudnia. Dobry dzień na siew i sadzenie melonów, pnączy, a także roślin posiadających wąsy (truskawki, fasola, groszek). Możesz także sadzić i siać rośliny ampeliczne i ozdobne z wiszącymi lub pełzającymi łodygami. Możesz spulchnić glebę bez podlewania,okopywać, rozrzedzić sadzonki, opryskiwać rośliny przeciw szkodnikom i chorobom, odciąć wąsy truskawkom, usunąć pędy, szczepić, szczypać przesadzać, zbierać owoce i bulwy w celu długoterminowego przechowywania, w tym ziemniaki Możesz także zbierać zboża, kwiaty, zioła lecznicze, owoce i nasiona roślin leczniczych, wykopać cebulki i bulwy, zbierać drewno. W tym dniu nie ma potrzeby sadzenia i przesadzania roślin zielnych.
30 grudnia. Pełnia Księżyca. Pełnia księżyca sprzyja uprawie działki, czyli pieleniu, spulchnianiu, przerzedzaniu i hillingowaniu sadzonek, ściółkowanie powierzchni. Można zająć się zwalczaniem szkodników i chorób, ale należy stosować środki nietoksyczne. Do kompostu można również wsypać odpady organiczne i dodać do gleby niezbyt stężony roztwór nawozu mineralnego. W czasie pełni Księżyca nie zaleca się siewu, sadzenia i przesadzania roślin. Ponadto nie wolno okopywać, szczepić, szczypać i przesadzać rośliny.
31 grudnia. Dzień przed świętem noworocznym nie jest najlepszym czasem na uprawę ogrodu. Ale dzisiaj nadal można namoczyć nasiona lub włożyć je do wilgotnej szmatki do kiełkowania. W tym dniu lepiej jest siać gatunki jednoroczne: wytworzą one dużo owoców, ale nie będą długo się przechowywać, a nasiona owoców nie będą najlepszej jakości. Możesz sadzić rośliny ozdobne liściaste, podlewać i spulchniać glebę wokół nich, stosować nawozy mineralne do strefy korzeni, usuwać chwasty i kompostować odpady organiczne. Nie zaleca się opryskiwanie roślin pestycydami, a także cięcie, szczepienie i szczypanie pędów.